طولانیترین تونلهای جهان کجا هستند؟
تینا مزدکی_این سازههای عظیم که از دل کوهها، زیر رودخانهها و اعماق زمین عبور میکنند، بخشی از عجیبترین پروژههای عمرانی بشر به شمار میروند. تونلهای مدرن تنها نشاندهنده پیشرفت فناوری حفاری نیستند؛ بلکه نمادی از توانایی انسان برای غلبه بر موانع طبیعیاند. ساخت تونلهای امروزی با کمک ماشینهای حفاری غولپیکر و روشهای پیشرفته نقشهبرداری زمینشناسی انجام میشود. پروژههایی که در ادامه معرفی میشوند، در چندین قاره پراکندهاند و کاربردهای متفاوتی از انتقال آب تا حملونقل شهری دارند. در ادامه با ۱۰ تونل طولانی جهان آشنا میشویم:
۱. تونل دلاور (نیویورک، آمریکا)
طول: ۸۵ مایل (۱۳۷ کیلومتر)
تونل دلاور حدود ۵۰ درصد از آب مورد نیاز نیویورک را تأمین میکند؛ یعنی روزانه نزدیک به یک میلیارد گالن آب را از مخازن کاتسکیلز به مخزن هیلویو منتقل میکند.
ساخت این سازه عظیم از سال ۱۹۳۷ آغاز شد و در ۱۹۵۳ پایان یافت؛ پروژهای ۱۶ ساله با هزینهای حدود ۲۷۲ میلیون دلار در مرحله نخست که بعدها بسیار افزایش یافت. این تونل اکنون در حال تجربه بزرگترین عملیات تعمیرات در تاریخ ۱۸۰ ساله سامانه آبرسانی نیویورک است؛ تعمیراتی که ابتدا برای ۲۰۲۳ برنامهریزی شده بود اما تکمیل آن تا ۲۰۲۷ به تعویق افتاده است.
۲. تونل آب پاییانِه (فنلاند)
طول: ۷۵ مایل (۱۲۰ کیلومتر)
این تونل امنیت آبی بیش از یک میلیون نفر در منطقه بزرگ هلسینکی را تضمین میکند. ساخت آن از ۱۹۷۲ تا ۱۹۸۲ طول کشید و حفاری از میان سنگ بستر سخت فنلاند انجام شد.
هزینه اولیه ساخت آن حدود ۸۸ میلیون دلار بود، اما بعدها به حدود ۹۰ میلیون دلار رسید. این تونل بهاندازه عبور کامیون عریض است و در عمق ۳۰ تا ۱۰۰ متری سنگ بستر قرار دارد و جریان طبیعی آب را از دریاچه پاییانِه به هلسینکی هدایت میکند.
۳. تونل خط ۳ تا ۱۱ متروی سوجو (چین)
طول: ۵۴ مایل (۸۶.۵۴ کیلومتر)
این تونل پیوسته نشاندهنده توان چین در ساخت سریع زیرساختهای ریلی شهری است. ساخت آن از نوامبر ۲۰۱۸ آغاز شد و در ژوئن ۲۰۲۳ افتتاح شد؛ یعنی تنها طی ۴.۵ سال. هزینه پروژه ۲۷.۴ میلیارد یوان (حدود ۴.۲ میلیارد دلار) بود. در این پروژه از دستگاههای حفاری مدرن و روشهای پیشرفته برای سازگاری با شرایط زمینشناسی متنوع چین استفاده شد.
۴. تونل آب داهوفانگ (لیائونینگ، چین)
طول: ۵۳ مایل (۸۵.۳ کیلومتر)
این تونل عظیم تنها در ۲.۵ سال از سپتامبر ۲۰۰۶ تا آوریل ۲۰۰۹ ساخته شد. این مدت زمان ساخت، سرعتی خارقالعاده برای پروژهای با این ابعاد است. هزینه آن حدود ۷۵۰ میلیون دلار بود. تونل با قطر ۸ متر، آب مخزن داهوفانگ را به هفت شهر مهم شمالشرقی چین میرساند که از جمله آنها میتوان به شنیانگ، فوشون و دالیان اشاره کرد.
۵. تونل اورنج–فیش ریور (آفریقای جنوبی)
طول: ۵۱ مایل (۸۲.۸ کیلومتر)
تونل رودخانه اورنج-فیش آفریقای جنوبی به عنوان بنای یادبودی از مهندسی برتر و طولانیترین قنات سرپوشیده پیوسته در نیمکره جنوبی شناخته میشود. ساخت و ساز آن در سال ۱۹۶۶ آغاز شد و تونل در سال ۱۹۷۵ تکمیل شد، ساخت آن به ۹ سال کار مدام نیاز داشت. این پروژه منابع عظیمی را مصرف کرد، به طوری که هزینههای ساخت و ساز حتی از هزینههای خود سد گاریپ نیز بیشتر بود.
این تونل دارای قطر نهایی ۵.۳۵ متر با پوشش بتنی به ضخامت ۹ اینچ است که به ۸۴۲۰۰۰ متر مکعب بتن نیاز دارد. این مقدار در آن زمان برای آفریقای جنوبی رکوردشکنی کرد. حفاری منحصراً از تکنیک مته و انفجار استفاده کرد و نزدیک به ۲.۵ میلیون متر مکعب سنگ را از بین برد.
۶. تونل آب بولمن (سوئد)
طول: ۵۱ مایل (۸۲ کیلومتر)
تونل آبی بولمن سوئد، نشاندهندهی برتری مهندسی اسکاندیناوی در تأمین منابع آب برای مناطق پرجمعیت است. ساختوساز آن در تابستان ۱۹۷۵ آغاز شد و تا سال ۱۹۸۵ تکمیل نشد و حفاری این تونل ۸۰ کیلومتری تقریباً ۱۰ سال طول کشید.
این پروژه با تأخیرهای قابل توجه و افزایش هزینهها مواجه شد، به طوری که تخمینهای اولیه ۳۰۰ میلیون کرون سوئد بود که در نهایت در زمان شروع حفاری از ۵۰۰ میلیون کرون فراتر رفت. این پروژه نیاز به تأیید چندین نهاد دولتی داشت، اما با وجود این موانع، تونل عملیاتی شد و همچنان به عنوان زیرساخت حیاتی تأمین آب برای جنوب سوئد عمل میکند.
۷. خط متروی M۱۱ استانبول (ترکیه)
طول: ۴۳ مایل (۶۹ کیلومتر)
خط متروی M۱۱ استانبول یکی از جاهطلبانهترین پروژههای حمل و نقل شهری ترکیه است که برای اتصال مرکز شهر به فرودگاه بینالمللی جدید استانبول طراحی شده است.
ساخت این خط در دسامبر ۲۰۱۶ با بودجه سرمایهگذاری ۹۹۹.۸ میلیون یورو (تقریباً ۱.۱ میلیارد دلار آمریکا) آغاز شد. این خط کامل شامل دو بخش است: یکی از گایرت تپه تا فرودگاه استانبول با نه ایستگاه و دیگری از هالکالی تا فرودگاه استانبول با هفت ایستگاه.
۸. خط ۶ متروی چنگدو (چین)
طول: ۴۳ مایل (۶۹ کیلومتر)
خط ۶ متروی چنگدو با شروع بهرهبرداری، به طولانیترین تونل مترو تبدیل شد. این تونل از معبد وانگکونگ تا لانجلاگو امتداد دارد و ۵۴ ایستگاه در طول مسیر خود دارد و از قطارهای ۸ واگنه نوع A با ظرفیت بالا استفاده میکند.
با پیروی از شیوههای استاندارد ساخت مترو در چین، خط ۶ از فناوری پیشرفته حفاری تونل، نظارت خودکار بر حفاری و سیستمهای مدیریت پروژه کارآمد بهره برده است. زمانبندی سریع ساخت و ساز و تکمیل موفقیتآمیز چنین زیرساخت زیرزمینی گستردهای، تخصص دقیق چین در توسعه حمل و نقل شهری در مقیاس بزرگ را نشان میدهد.
۹. تونل نیروگاه برقابی نیلم–جهلم (پاکستان)
طول: ۴۲ مایل (۶۸ کیلومتر)
پروژه برق آبی نیلم-جهلم پاکستان در سال ۱۹۸۹ تصویب شد، اما ساخت آن در سال ۲۰۰۸ آغاز شد. برای یک دوره ساخت هشت ساله با هزینه ۳۰۲ میلیون دلار برنامهریزی شده بود، اما هزینه نهایی به ۱.۵۲ میلیارد دلار رسید.
این پروژه اکنون ۵۱۵۰ گیگاوات ساعت در سال با تعرفه یکسان ۱۳.۵۰ روپیه پاکستانی برای هر واحد تولید میکند. این پروژه به دلیل عدم رعایت دستورالعملهای پروژه توسعه، برنامهریزی ناکافی و چالشهای ساخت و ساز مرتبط با آب و هوا، مشکلساز بوده است.
۱۰. تونل امیسور اورینته (مکزیکوسیتی، مکزیک)
طول: ۳۹ مایل (۶۲.۵ کیلومتر)
تونل امیسور اورینته مکزیکوسیتی بزرگترین پروژه زیرساختی این کشور و مسلماً یکی از چالش برانگیزترین پروژههای حفر تونل در جهان است. ساخت تونل فاضلاب در سال ۲۰۰۸ آغاز شد و برنامهریزی شده بود که تا سال ۲۰۱۲ تمام میشود اما در نهایت ۱۱ سال طول کشید و در نهایت در سال ۲۰۱۹ به پایان رسید.
هزینه نهایی ساخت تونل تقریباً به ۱.۷ میلیارد دلار افزایش یافت که بیش از دو برابر پیشبینی اولیه است. این تونل اکنون با ظرفیت تخلیه ۱۵۰ متر مکعب در ثانیه به جمعیتی بالغ بر ۲۰ میلیون نفر خدمات ارائه میدهد و قابلیت پیشگیری از سیل و مدیریت فاضلاب را برای منطقه شهری مکزیکوسیتی فراهم میکند.
طولانیترین تونلهای جهان، ظرفیت قابل توجه بشریت را در مهندسی راهحلها برای چالشهای اساسی تأمین آب، مدیریت سیل و زیرساختهای حمل و نقل نشان میدهند. این ده پروژه خارقالعاده در مجموع نشاندهنده صدها میلیارد دلار سرمایهگذاری و دههها تلاش ساختمانی هستند که از فناوری پیشرفته حفاری تونل، نقشهبرداری زمینشناسی پیشرفته و نیروی کار انبوه استفاده میکنند.
منبع: interestingengineering
۲۲۷۳۲۳
